thema: Beweging
Werkboek Lekker Fit! voor studenten
Het werkboek Lekker Fit! voor studenten is onderdeel van de opleiding tot pedagogisch medewerker op het Albeda College. In het werkboek staan achtergrondinformatie, tips en leuke activiteiten die op de groep bij de stageplek kunnen worden gedaan met kinderen van 0-4 jaar.
Factsheet bewegingsonderwijs
Leren bewegen op school – waarom en hoe?
Kinderen brengen een groot deel van de dag op school door – voornamelijk zittend. Er zijn op school tal van mogelijkheden om bewegen te stimuleren. Allereerst gaat het om voldoende tijd voor kwalitatief goed bewegingsonderwijs. Maar daarnaast zijn er ook andere manieren, zoals schoolzwemmen, beweegtussendoortjes in de klas of naschoolse sport. Vooral voor kinderen die in hun vrije tijd minder bewegen of weinig affiniteit hebben met bewegen, zijn deze beweegmomenten op school erg belangrijk. Voor sommigen is bewegen op school de enige manier om met bewegen in aanraking te komen.
In deze factsheet wordt uiteengezet hoe bewegingsonderwijs en schoolzwemmen bij kunnen dragen aan de beweegstimulering bij kinderen. Daarnaast wordt ingegaan op de relatie tussen bewegen en leren.
Raamwerk fotojaarplan kleuters
Dit document is een leidraad voor het opstellen van een fotojaarplan kleuters bewegingsonderwijs voor de gymleraren & groepsleerkrachten. Het fotojaarplan geeft duidelijk foto’s en opdrachten weer. Hierdoor geef je het bewegen bij de kleuters meer diepgang en worden de kinderen motorisch uitgedaagd.
Handleiding Lekker Fit! op de kinderopvang
Wil jij aan de slag met Lekker Fit! op jouw kinderdagverblijf?
Deze handleiding is een beschrijving van de werkwijze van Lekker Fit! voor 0-4 jaar voor de hele dagopvang en peuteropvang. Hij geeft praktische informatie, tips, tools en verwijzingen, die helpen bij het uitvoeren van Lekker Fit! op de kinderopvang. De handleiding is bedoeld voor locatiemanagers en pedagogisch medewerkers, die willen werken aan een gezonde leefstijl op hun locatie.
Je vindt het bestand onder ‘Downloads’.
Netwerkkaarten gezonde leefstijl per gebied
Als gemeente Rotterdam willen we de verschillende partners in het gebied graag ondersteunen om aandacht te besteden aan gezonde leefstijl. Maar ook buiten de gemeente is er veel aanbod op het gebied van sport, welzijn, zorg, opvoeding en financiën en dit verschilt soms per gebied. Om dit aanbod inzichtelijk te maken, zijn er netwerkschema’s per gebied opgesteld. Deze vind je terug onder de downloads op deze pagina.
In de netwerkschema’s vind je:
1. de netwerkkaart van het betreffende gebied waarin alle partijen zijn weergegeven,
2. een overzicht van de verschillende domeinen (sport, welzijn, zorg, opvoeding en financiën),
3. domeinpagina’s met daarop een korte omschrijving van de betreffende partijen, hun aanbod en een link naar meer informatie en contactgegevens
Heb je aanvullingen op dit schema? Of klopt er informatie niet? Stuur dan een mailtje naar lekkerfit@rotterdam.nl onder vermelding van ‘netwerkschema + de naam van het betreffende gebied’. Wij actualiseren het schema jaarlijks, zodat een actueel netwerkoverzicht gezonde leefstijl is, waar iedereen in de wijk gebruik van kan maken. Jouw input is dan ook heel welkom!
Gymlessen en naschools aanbod
Gymlessen en naschools aanbod
Lekker Fit! stimuleert kinderen om regelmatig en voldoende te bewegen. Dit zorgt voor een betere ontwikkeling van de motoriek en coördinatie van kinderen. Kinderen worden fitter en krijgen daardoor ook meer zelfvertrouwen. De richtlijn is: elke dag tenminste 60 minuten matig tot intensief bewegen. Dit betekent bewegen waarbij de hartslag en ademhaling iets verhoogt. Volgens het RIVM beweegt slechts 56 procent van alle kinderen in Nederland voldoende. Lekker Fit! wil zorgen dat kinderen meer gaan bewegen.
Lekker Fit!-scholen hebben onder schooltijd regelmatig beweegmomenten. Daardoor kunnen leerlingen zich beter motorisch ontwikkelen. Ook ervaren kinderen zo dat sporten en bewegen leuk is. Zodat zij dit ook blijven doen als ze ouder worden. Een Lekker Fit!-school biedt leerlingen voldoende bewegingsles en een sportaanbod voor na schooltijd. Dit helpt om het dagelijkse doel van 60 minuten matig tot intensief bewegen te halen. Ook doet de school mee aan sporttoernooien en -clinics. Lekker Fit! moedigt groepsleerkrachten aan om tijdens hun lessen af te wisselen tussen zittend en bewegend leren. En om de kinderen veel buiten te laten spelen.
De kinderen uit de groepen 3 tot en met 8 krijgen elke week 3 gymlessen van minimaal 45 minuten. De groepen 1 en 2 krijgen tenminste 90 minuten bewegingsles in het speellokaal, verdeeld over minimaal 2 beweegmomenten per week. Tijdens de Lekker Fit! week die een keer per jaar plaatsvindt proberen gymleraren de “gezonde leefstijl” of thema’s die in die week extra aandacht verdienen terug te laten komen in de gymles.
Gymlessen in de Lekker Fit! week
In de LEKKER FIT! WEEK van 4 t/m 8 april 2022 staat het thema “Actieve Schooldag” centraal. In de gymlessen kunnen de gymleraren ervoor kiezen om het bewegend leren terug te laten komen in deze lessen. In de links (zie kader linkerkant) vind je een aantal voorbeelden hiervan! Ook proberen we in deze week weer extra leerlingen enthousiast te maken voor de Schoolsportverenging:
SSV
Bij een Schoolsportvereniging komen de sportverenigingen naar de wijk om leerlingen direct na schooltijd training te geven op of nabij school. De kinderen krijgen les van clubtrainers, kunnen na een aantal proeftrainingen lid worden van de sportvereniging en spelen uiteindelijk mee in de reguliere competitie. De trainingslocatie blijft in de wijk totdat de kinderen er klaar voor zijn om door te gaan naar de hoofdlocatie van de vereniging. Vooral in wijken met weinig sportverenigingen of andere sportvoorzieningen is deze aanpak succesvol.
Samenwerken
Schoolsportvereniging is de naam van het project van Rotterdam Sportsupport c.q. het samenwerkingsverband tussen de (Lekker Fit!)-scholen, sportverenigingen en Rotterdam Sportsupport. Dankzij de Schoolsportvereniging waren in 2019 ruim 2700 kinderen aangesloten bij een sportvereniging. De Schoolsportverenigingen worden aangestuurd door lokale coördinatoren die veelal ook de (Lekker Fit!)-gymdocent zijn op één van de scholen in de wijk. In totaal werken we met 74 scholen samen. Een coördinator is het vertrouwde gezicht van de wijk, het lokale aanspreekpunt en motivator voor de kinderen en hun ouders, de sportaanbieders en de school zelf.
Voor wie is het?
De Schoolsportvereniging is voor de hele wijk. Of je nu wel of niet op een aangesloten school zit, ieder kind mag meedoen. Via de Schoolsportvereniging bieden we bijna 30 verschillende sporten aan. Hiervoor werken we samen met meer dan 60 verenigingen en andere aanbieders. Per locatie worden gemiddeld vijf verschillende sporten aangeboden. De doelgroep is basisschoolgroepen 2 tot en met 6. Kinderen uit de groepen 7 en 8 (of al eerder) stromen door naar de hoofdlocatie van de vereniging waar ze volledig opgaan in de vereniging en meedoen aan de competitie en toernooien.
Investeren in de toekomst
Naast het aanboren van een bron met (potentiële) nieuwe leden, is deelname aan een schoolsportvereniging een investering in de toekomst van een vereniging en levert de sportaanbieder een bijdrage aan een saamhorige en leefbare wijk. De samenwerking tussen de school en de sportaanbieder zorgt ervoor dat er ook gestuurd kan worden op gedrag en sociale ontwikkeling. Bekijk op deze kaart de Rotterdamse wijken waar een Schoolsportvereniging actief is:
Naschools aanbod LF-school
Door het naschoolse aanbod en de schoolsportvereniging krijgen alle kinderen de mogelijkheid minimaal 1 keer per week, na schooltijd of in de verlengde leertijd (VLT), extra te sporten en/of
bewegen in hun vertrouwde omgeving op en bij school.
Wat is het doel?
1. Leerlingen stimuleren structureel te sporten en/of bewegen naschooltijd.
2. Leerlingen stimuleren om lid te worden van sportverenigingen.
3. Leerlingen stimuleren om deel te nemen aan schoolsporttoernooien.
Hoe werkt het?
De gymleraar is verantwoordelijk voor het naschoolse aanbod en/of de coördinatie van de schoolsportvereniging (SSV). Naast de lessen bewegingsonderwijs, motiveert de gymleraar kinderen zoveel mogelijk om meer te bewegen. Het Sportbedrijf Rotterdam organiseert het clinicaanbod Schoolsport010 en diverse schoolsporttoernooien. De schoolsportconsulent in jouw deelgebied is hiervoor contactpersoon. Iedere school heeft een inlogcode voor het inschrijfsysteem. Alle Lekker Fit!-scholen doen mee aan het clinicaanbod en de toernooien. Dit geeft de kinderen een extra stimulans in hun sportieve ontwikkeling. Voor meer informatie over het clinicaanbod en de toernooien www.sportbedrijfrotterdam.nl/schoolsport. Het naschoolse aanbod draait om kwalitatief hoogwaardig bewegen en sluit aan bij de behoeftes van de kinderen. Het is ook . Het is ook mogelijk naschools aanbod te organiseren gericht op specifieke doelgroepen zoals kinderen met overgewicht of een motorische achterstand. Alle kinderen combineren plezier en leren. De gymleraar motiveert en ondersteunt kinderen die nog geen sport doen. De gymleraar is ook intermediair voor het Jeugdfonds Sport & Cultuur.
Test: Beweegt mijn kind genoeg?
Doe hier de test!
Beweegtussendoortjes (smartbreaks)
Beweegtussendoortjes (Smartbreaks):
Kinderen zitten op een basisschooldag gemiddeld zeven uur per dag. De Rotterdamse Vreewijkschool schudt ze wakker met SmartBreaks. De beweegtussendoortjes houden de kinderen bij de les én hebben een positief effect op hun gezondheid.
Dewi Krispijn is een SmartBreaker van het eerste uur. De docent draaide ruim twee jaar geleden met haar klas een pilot met SmartBreaks en wilde al snel niet meer zonder. Elke dag speelt ze wel een filmpje af op het smartboard voorin de klas, waarna de kinderen op aanwijzing achter of naast hun tafeltje een paar minuten meebewegen. ‘Even de hersencellen openzetten, roep ik dan. Als ik merk dat de aandacht verslapt. Of als beloning.’
Energie tanken
De zogenoemde energizers zijn populair bij de kinderen van juf Dewi. Ze vragen erom, waarna gedurende een paar minuten groep zes van de Vreewijkschool verandert in een bootcampklas. ‘Even ontladen en energie tanken,’ zegt Dewi. ‘Ik heb nog geen cijfers over verbeterde schoolprestaties, maar ik merk absoluut verschil in de klas. Met een SmartBreak krijg je de rust en concentratie terug in het lokaal en werken de kinderen beter.’
Leerdoelen bereiken
SmartBreaks kent duizend-en-een filmpjes en animaties. ‘Superfijn, want zie als juf alleen maar eens elke dag iets nieuws te verzinnen. De variatie houdt het leuk voor de kinderen. Waar ik érg blij mee ben, is dat ik zelf ook lesstof kan invoeren. Door op een speelse manier nog één keer terug te komen op die geschiedenisles, gaan ze beter voorbereid een toets in. Ik gebruik SmartBreaks niet alleen om op te peppen of om de klas juist rustig te krijgen, maar ook om leerdoelen te bereiken.’
Beweging dóét iets met je
De kinderen van de Vreewijkschool gymmen drie keer per week. Dewi ziet de SmartBreaks niet als sport, maar wel als een manier om kinderen vertrouwd te maken met de positieve effecten van bewegen. ‘Ze merken dat even in beweging komen iets met ze doet. Hopelijk draagt dit bewustzijn bij aan het ontwikkelen van een gezonde leefstijl. Het is bekend dat overgewicht een groot probleem is, ook onder onze leerlingen. De vraag is: haal je je energie uit jezelf of uit energy drink?’
Voor volwassenen
Dewi had laatst met het docententeam een studiedag. Zaten ze zij aan zij zes uur lang op een stoel te luisteren. ‘Doe ons ook maar een SmartBreak, dacht ik. Zo lang stilzitten is gewoon niet te doen. Een volwassenvariant zou niet gek zijn – hoeveel mensen zitten er niet de hele dag achter een scherm? In de klas doe ik mee met de kinderen, en niet alleen om het goede voorbeeld te geven. Al is het bewegen momenteel wat lastiger. Ik ben in verwachting en begin al een behoorlijke buik te krijgen.’
Wist jij dat elke Lekker Fit! school een Smartbreaks account kan aanvragen? Beweging in de klas | Smartbreaks – Bewegend leren
Hebben jullie nog geen account? Neem dan contact op via: lekkerfit@rotterdam.nl
Pauzesport, buitenlesdag en buitenspelen op schoolpleinen
Pauzesport
Leerlingen in het primair onderwijs hebben gemiddeld 5,5 uur per week pauze. In de praktijk blijkt dat kinderen minder dan de helft van deze 75 minuten per schooldag actief bezig zijn met sport- en spelactiviteiten. Pauzemomenten worden niet optimaal benut voor lichamelijke activiteiten, terwijl hier kansen liggen om beweegarmoede te bestrijden. Jeugd zou volgens de beweegrichtlijnen een uur per dag matig intensief moeten bewegen, bijvoorbeeld door buitenspelen. En daarnaast ten minste driemaal per week spier- en botversterkende activiteiten moeten doen tijdens bijvoorbeeld een bezoek aan de speeltuin en de rekstokken. De huidige trend laat echter zien dat een groot deel van de kinderen en jongeren in Nederland lichamelijk niet actief genoeg is. Meer dan de helft (60 procent) van 4- t/m 17-jarigen beweegt veel te weinig. Een manier om die bewegingsarmoede te bestrijden is kinderen laten bewegen in de pauzes. Onderzoek, in opdracht van de de Johan Cruyff Foundation onder 1164 scholen in het primair en voortgezet onderwijs, toont aan dat de helft van de leerlingen minder dan dertig minuten van de 75 minuten pauze per dag actief bezig is met sport- en spelactiviteiten.
Schoolpleinen kan veel uitdagender
Schoolpleinen nodigen vaak niet uit om te bewegen door gebrek aan ruimte voor sport- en spelactiviteiten. Dat geldt voor ruim de helft van de Nederlandse schoolpleinen. In de praktijk houden veel scholen zich aan het wettelijke voorschrift van minimaal drie vierkante meter schoolplein per kind. Veel kinderen zijn ontevreden over hun schoolplein: 43 procent vindt het schoolplein saai en 60 procent wil meer ruimte voor sport en spel. Daarnaast wil 71 procent van de kinderen meehelpen met de inrichting en onderhoud van het schoolplein. Een derde van de Nederlandse schoolpleinen is na schooltijd niet toegankelijk. In het zuiden van het land is dit zelfs bijna de helft.
Experts vinden dat scholen meer kunnen doen om hun pleinen beweegvriendelijk te maken. Bewegen en buitenspelen zijn goed voor de gezondheid van kinderen, maar dragen ook bij aan hun sociale, cognitieve en motorische ontwikkeling. Gezonde pleinen met veel sport- en spelmogelijkheden en groene ruimte om doorheen te struinen, nodigen uit tot bewegen. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat jonge kinderen op het plein kunnen spelen en fietsen en dat jongens er kunnen voetballen om hun energie kwijt te kunnen. Ook vakleerkrachten bewegingsonderwijs zouden veel meer gebruik kunnen maken van de mogelijkheden van het schoolplein. Zo schep je in een goede setting de voorwaarden om aan de beweegrichtlijnen te voldoen. Jong geleerd is oud gedaan.
In het filmpje uit het NOS-journaal zie je voorbeelden van schoolpleinen met uitdagende leer- en speeltoestellen: https://youtu.be/pEBv1mY9BLE
Buitenlessen
Op dinsdag 4 april 2023 is het Nationale Buitenlesdag. We vieren deze dag dat er op scholen in heel Nederland door duizenden leerkrachten steeds meer buitenles wordt gegeven. Niet alleen op die ene dag in het jaar, maar het hele jaar door. Dit jaar zetten we al deze leerkrachten in het zonnetje en gaan we op zoek naar de beste buitenlesleerkracht van het jaar. Jullie kunnen je aanmelden op Buitenlesdag – Doe je met ons mee?
BUITENLESDAG! Alle vakken kan je ook gewoon buiten doen ??? – YouTube
Waarom buitenles?
Dat lees je hier:
Factsheet_BLD2018-1.pdf (buitenlesdag.nl)
Waarom buitenles? – Buitenlesdag
Bewegend leren
Waarom ‘Bewegend Leren’?
School is saai! Toch? Maar wat als we de leerstof kunnen combineren met bewegen? Kinderen houden ervan om te bewegen, dus als ze dit lekker op school mogen doen en daarbij ook nog leren, dan kunnen we daarmee het plezier in leren enorm vergroten. Kinderen die zich vermaken maken het werk voor leerkrachten ook veel leuker. In onze ogen is spelend leren de ultieme leervorm. Kinderen doen niets liever dan lekker spelen en actief spel is voor hen dan ook dé manier om te leren. Spelen stimuleert de onderlinge interactie, ontdekkingsdrang en prikkelt de zintuigen. En spelend leren komt natuurlijk meer tot zijn recht als er ruimte is om te bewegen. Leren doe je immers met vallen en opstaan! Dus waarom moeten we er dan steeds bij zitten? Bewegen is erg gezond voor je. Als we kinderen op jonge leeftijd al aanleren dat langdurig stilzitten normaal is, dan lopen ze in de toekomst grote gezondheidsrisico’s. En dat is raar, want we gaan juist naar school om ons voor te bereiden op een mooie toekomst. Deze ontwerpfout moeten we snel rechtzetten! Door bewegend leren normaal te maken doorbreken we dit patroon en veranderen we onze passieve zitcultuur naar een dynamische beweegcultuur.
Bewegen geeft je een goed gevoel over jezelf! Vooral bij kinderen heeft het een positief effect op het zelfvertrouwen, zelfbeeld en sociaal gedrag. Dat gevoel kennen we zelf stiekem ook wel als we onszelf na een uurtje sporten herboren voelen. Het zit in onze natuurlijke aard om te ontdekken, spelen en bewegen. Vooral kinderen moeten hun tomeloze energie kwijt! Maar waarom forceren we ze dan om de hele dag in rijtjes stil te zitten zonder dat ze iets mogen zeggen? De wereld is ons klaslokaal, niet dat ene hokje van 90m². Bewegend leren vraagt daarom om een andere omgeving. Geen deprimerende leeromgeving, maar een energieke leerplek.
Betere opslag van de lesstof in het geheugen
Ervaringsgericht leren draagt bij aan een betere opslag van de lesstof in het geheugen! Door de lesstof te koppelen met een ervaring (bijvoorbeeld een beweging, interactie of spel), dient het als een ezelsbruggetje om de stof te onthouden. Dit zorgt voor een betere opslag van de lesstof. Bovendien gebruik je tijdens bewegend leren meer zintuigen waardoor het beter blijft hangen. Al doende leert men! De beste ideeën worden bedacht als onze hersenen relaxed zijn. Niet op een stoel met onze neus in de boeken, maar juist tijdens een wandeling door het bos. Dit komt doordat we onze hersenen de vrijheid en ruimte geven om af te dwalen en te dagdromen. Bewegen in de klas zorgt voor eenzelfde effect. En dat is belangrijk, want creativiteit is een van de belangrijkste eigenschappen van een professional van tegenwoordig!
Kijk op de bijgevoegde links (zie groene kader linkerkant) voor inspiratie en vorm zelf een werkgroep om “bewegend leren” een plek te geven op jullie school!
Wetenschappelijke informatie, onderzoeken en thema-instituten
Lekker Fit! gebruikt zo veel mogelijk informatie uit onderzoek en wetenschap, effectief bewezen interventies en informatie van landelijke thema-instituten. Je kunt natuurlijk ook op de websites van deze thema-instituten kijken als je op zoek bent naar (wetenschappelijke) informatie, tips of interventies. Op deze pagina vind je links naar relevante instituten.
Meer informatie? Kijk bij de externe links.